Năm 2025, việc tập huấn kiến thức an toàn thực phẩm tiếp tục được đơn giản hóa theo hướng tạo thuận lợi cho cơ sở sản xuất, kinh doanh. Theo quy định mới, thay vì thi và cấp giấy xác nhận, doanh nghiệp sẽ tự tổ chức tập huấn và chủ cơ sở chịu trách nhiệm xác nhận. Trong bài viết này, Công ty TNHH Dịch Vụ Công Quốc Gia sẽ chia sẻ quy trình tổ chức và nội dung tập huấn kiến thức an toàn thực phẩm theo đúng quy định hiện hành.
Quy trình tổ chức tập huấn kiến thức an toàn thực phẩm
Giai đoạn 1: Lập kế hoạch và chuẩn bị
Trong giai đoạn đầu tiên, việc xác định nhu cầu tập huấn là bước quan trọng nhằm bảo đảm tính phù hợp và hiệu quả của chương trình. Ngoài các phương pháp khảo sát và đánh giá hiện trạng tại cơ sở, đơn vị tổ chức cần đối chiếu với các quy định pháp luật mới nhất như Thông tư 38/2018/TT-BNNPTNT, Thông tư 32/2022/TT-BNNPTNT và Luật An toàn thực phẩm năm 2010 để xác định các đối tượng bắt buộc phải tham gia tập huấn.
Tiếp theo, cần xây dựng mục tiêu rõ ràng cho chương trình, ví dụ như: trang bị kiến thức cơ bản về vệ sinh, nhận diện mối nguy, thực hành sản xuất tốt (GMP), và nâng cao nhận thức pháp lý về an toàn thực phẩm. Nội dung chương trình nên được cụ thể hóa theo nhóm đối tượng (chủ cơ sở, nhân viên trực tiếp sản xuất, kinh doanh thực phẩm…) để đảm bảo trọng tâm và thiết thực.
Cuối cùng, việc dự trù kinh phí và huy động nguồn lực cần được thực hiện kỹ lưỡng, bao gồm chi phí thuê giảng viên, in ấn tài liệu, tổ chức thi, và các chi phí phát sinh. Nên có một khoản dự phòng để kịp thời xử lý các tình huống bất ngờ như thay đổi địa điểm, số lượng học viên vượt kế hoạch, hay các yêu cầu kiểm tra bổ sung từ cơ quan chức năng.
Giai đoạn 2: Thông báo và tuyển sinh
Ở giai đoạn này, đơn vị tổ chức cần xây dựng thông báo tuyển sinh rõ ràng, súc tích và hấp dẫn. Thông báo nên nêu bật các lợi ích thiết thực của khóa học như: được cấp giấy xác nhận kiến thức an toàn thực phẩm có giá trị pháp lý trong vòng 1 năm (theo Công văn 5845/BCT-KHCN), đáp ứng yêu cầu bắt buộc khi xin cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện an toàn thực phẩm.
Ngoài ra, cần xác định rõ đối tượng phù hợp tham gia, gồm: chủ cơ sở, người trực tiếp sản xuất kinh doanh, hoặc cán bộ kỹ thuật tại cơ sở.
Việc truyền thông tuyển sinh cần linh hoạt thông qua nhiều kênh như: email, mạng xã hội, bảng thông báo nội bộ, hoặc phối hợp với phòng Kinh tế, Y tế địa phương. Quan trọng là xác định đúng nhóm mục tiêu để truyền đạt thông tin đến đúng người, đúng thời điểm, tránh lãng phí nguồn lực truyền thông.
Giai đoạn 3: Tổ chức tập huấn
Giai đoạn tổ chức tập huấn là trung tâm của toàn bộ quy trình. Đơn vị tổ chức cần đảm bảo chất lượng giảng dạy thông qua việc lựa chọn giảng viên có chuyên môn phù hợp, nắm vững quy định pháp luật và có kỹ năng sư phạm tốt. Khuyến khích áp dụng các phương pháp giảng dạy hiện đại như thảo luận nhóm, mô phỏng tình huống, thực hành tại chỗ để học viên dễ tiếp thu và vận dụng.
Bên cạnh đó, tài liệu học cần được chuẩn hóa theo các quyết định và hướng dẫn từ các bộ quản lý chuyên ngành, cụ thể:
- Quyết định 1390/QĐ-BCT năm 2020 (Bộ Công Thương),
- Quyết định 37/QĐ-ATTP năm 2015 (Bộ Y tế),
- Quyết định 381/QĐ-QLCL năm 2014 (Bộ Nông nghiệp & PTNT).
Ngoài bản in phát tại lớp, nên chuẩn bị thêm tài liệu điện tử (PDF, slide trình chiếu hoặc clip hướng dẫn) để học viên có thể truy cập sau buổi học, góp phần nâng cao hiệu quả tự học và áp dụng thực tiễn.
Giai đoạn 4: Đánh giá và cấp chứng nhận
Sau phần học lý thuyết, tổ chức đánh giá kiến thức là bước bắt buộc nhằm xác định học viên có đủ năng lực áp dụng kiến thức vào thực tế hay không. Hình thức đánh giá có thể bao gồm trắc nghiệm lý thuyết và phần thảo luận/đánh giá tình huống thực hành. Đề thi nên được lựa chọn dựa trên bộ câu hỏi chuẩn từ các bộ, được soạn thành các bộ đề chính thức và lưu hành nội bộ.
Hội đồng chấm thi sẽ tổng hợp kết quả và lập danh sách học viên đủ điều kiện để xác nhận hoàn thành khóa tập huấn. Danh sách này cần được lưu trữ theo hồ sơ riêng, đồng thời nên triển khai lưu trữ dữ liệu điện tử (qua hệ thống nội bộ hoặc Excel, Google Drive…) để thuận tiện trong việc tra cứu, tái xác nhận, hoặc phục vụ kiểm tra thanh tra từ cơ quan chức năng.
Giai đoạn 5: Theo dõi và đánh giá hiệu quả sau tập huấn
Để đảm bảo tính bền vững của hoạt động tập huấn, sau khóa học cần tổ chức theo dõi và đánh giá mức độ áp dụng kiến thức vào thực tế sản xuất – kinh doanh. Đơn vị tổ chức hoặc chủ cơ sở có thể thực hiện khảo sát định kỳ (qua phiếu khảo sát, phỏng vấn trực tiếp hoặc đánh giá hiện trường) nhằm thu thập dữ liệu về hành vi thực hành an toàn thực phẩm của học viên.
Từ kết quả theo dõi, cần xây dựng báo cáo đánh giá tổng thể, đồng thời đề xuất các cải tiến trong tài liệu, phương pháp giảng dạy, hoặc quy trình tổ chức. Việc có một quy trình phản hồi – cải tiến rõ ràng giúp nâng cao chất lượng các đợt tập huấn tiếp theo, đồng thời đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của pháp luật và thị trường.
Nội dung chi tiết tập huấn kiến thức an toàn thực phẩm
Chuyên đề 1: Tổng quan về an toàn thực phẩm
- Giới thiệu các khái niệm cơ bản về an toàn thực phẩm (ATTP): thực phẩm an toàn, thực phẩm không đạt chất lượng, mối nguy thực phẩm,…
- Tầm quan trọng của ATTP trong bảo vệ sức khỏe cộng đồng và phát triển kinh tế – xã hội.
- Phân loại các mối nguy gây mất ATTP: mối nguy sinh học (vi sinh vật), hóa học (kim loại nặng, thuốc bảo vệ thực vật), vật lý (mảnh thủy tinh, sắt vụn,…).
- Cập nhật các văn bản pháp luật về ATTP hiện hành như: Luật ATTP 2010, Nghị định 15/2018/NĐ-CP, các nghị định, thông tư hướng dẫn và các quy định sửa đổi, bổ sung đến năm 2025.
- Hệ thống quản lý ATTP tại Việt Nam: Phân công quản lý giữa Bộ Y tế, Bộ Công Thương, Bộ NN&PTNT và chính quyền địa phương.
Chuyên đề 2: Vệ sinh cá nhân và vệ sinh cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm
- Vệ sinh cá nhân của người trực tiếp tham gia sản xuất, chế biến: rửa tay đúng cách, mặc bảo hộ lao động, không mang trang sức,…
- Kiểm tra sức khỏe định kỳ và yêu cầu không mắc bệnh truyền nhiễm.
- Các yêu cầu vệ sinh cơ sở: bố trí khu vực chế biến hợp lý, tách biệt thực phẩm sống – chín, có hệ thống chiếu sáng, thông gió, xử lý chất thải, nước thải đạt chuẩn.
- Kiểm soát côn trùng và động vật gây hại, quản lý nguồn nước sử dụng, và an toàn vệ sinh nhà vệ sinh.
- Hướng dẫn về thiết kế, bố trí nhà xưởng đảm bảo một chiều và dễ dàng vệ sinh.
Chuyên đề 3: Kiểm soát chất lượng và an toàn thực phẩm trong quá trình sản xuất, chế biến
- Giới thiệu các hệ thống quản lý chất lượng và an toàn thực phẩm: GMP (Thực hành sản xuất tốt), SSOP (Thực hành vệ sinh chuẩn), HACCP (Phân tích mối nguy và kiểm soát điểm tới hạn).
- Kiểm soát nguyên liệu đầu vào, phụ gia thực phẩm, bao bì tiếp xúc trực tiếp với thực phẩm.
- Kiểm soát quy trình sản xuất: điều kiện vệ sinh, nhiệt độ, thời gian, tránh lây nhiễm chéo.
- Quản lý hồ sơ sản xuất, lưu mẫu thực phẩm, hệ thống ghi chép và truy xuất sản phẩm.
Chuyên đề 4: Bảo quản và vận chuyển thực phẩm an toàn
- Yêu cầu về nhiệt độ, độ ẩm, thời gian bảo quản phù hợp từng loại thực phẩm (tươi sống, đông lạnh, khô,…).
- Hướng dẫn sử dụng thiết bị bảo quản: tủ lạnh, kho lạnh, container lạnh,…
- Vận chuyển thực phẩm: xe chuyên dụng, sạch sẽ, phân khu riêng biệt, có hệ thống kiểm soát nhiệt độ.
- Các phương pháp bảo quản hiện đại: sử dụng khí điều chỉnh (MAP), hút chân không, chiếu xạ thực phẩm, bao bì thông minh,…
- Cách kiểm tra tình trạng thực phẩm khi giao nhận.
Chuyên đề 5: Nhận diện và phòng ngừa ngộ độc thực phẩm
- Phân loại ngộ độc thực phẩm: ngộ độc vi sinh, hóa chất, độc tố tự nhiên (nấm độc, cá nóc,…).
- Dấu hiệu nhận biết ngộ độc và thời gian ủ bệnh.
- Nguyên nhân phổ biến gây ngộ độc: thực phẩm ôi thiu, nấu không chín, chế biến không hợp vệ sinh,…
- Biện pháp phòng ngừa hiệu quả: ăn chín, uống sôi, lựa chọn thực phẩm rõ nguồn gốc.
- Hướng dẫn xử trí ban đầu khi có người bị ngộ độc và cách báo cáo cơ quan y tế.
- Vai trò của cộng đồng và người tiêu dùng trong giám sát ATTP.
Chuyên đề 6: Truy xuất nguồn gốc và thông tin sản phẩm
- Khái niệm và ý nghĩa của truy xuất nguồn gốc thực phẩm: từ nguyên liệu – chế biến – bảo quản – tiêu thụ.
- Nội dung bắt buộc trên nhãn thực phẩm: tên sản phẩm, thành phần, ngày sản xuất – hạn sử dụng, nơi sản xuất, hướng dẫn sử dụng,…
- Các công nghệ hỗ trợ truy xuất hiện đại: mã QR, hệ thống mã vạch, phần mềm truy xuất, công nghệ blockchain,…
- Truy xuất trong quản lý chất lượng và xử lý sự cố an toàn thực phẩm.
Chuyên đề 7 (Tùy chọn): An toàn thực phẩm trong bối cảnh mới
- Các thách thức mới trong ATTP: thực phẩm chế biến sẵn, giao hàng qua ứng dụng, thực phẩm chức năng, thực phẩm hữu cơ,…
- Quản lý an toàn thực phẩm trong thương mại điện tử và mô hình bếp trung gian.
- Ứng dụng chuyển đổi số trong giám sát ATTP: camera giám sát, phần mềm kiểm tra nhiệt độ bảo quản,…
- Hướng dẫn người tiêu dùng nhận diện thực phẩm an toàn khi mua hàng trực tuyến.
- Cơ hội và trách nhiệm của các bên trong bối cảnh toàn cầu hóa và biến đổi khí hậu.
Trên đây là toàn bộ nội dung và quy trình tổ chức buổi tập huấn kiến thức an toàn thực phẩm năm 2025. Hy vọng rằng chương trình này sẽ giúp các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm nâng cao nhận thức, cập nhật kịp thời các quy định pháp luật mới và áp dụng hiệu quả vào thực tiễn nhằm bảo đảm sức khỏe cộng đồng. Nếu còn bất kỳ câu hỏi hoặc cần hỗ trợ thêm thông tin, xin vui lòng liên hệ với chúng tôi để được giải đáp và hướng dẫn kịp thời.
