An toàn thực phẩm luôn là một vấn đề quan trọng đối với sức khỏe cộng đồng, và việc kiểm tra, giám sát chất lượng thực phẩm trở thành một phần không thể thiếu trong công tác bảo vệ sức khỏe. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết rõ về các cơ quan có thẩm quyền thực hiện công tác này. Vậy, những cơ quan nào được quyền kiểm tra an toàn thực phẩm và vai trò của họ trong việc đảm bảo thực phẩm đến tay người tiêu dùng là an toàn như thế nào? Hãy cùng Công Ty TNHH Dịch Vụ Công Quốc Gia khám phá trong bài viết này để hiểu rõ hơn về hệ thống kiểm tra an toàn thực phẩm và những cơ quan đảm nhận trách nhiệm này!
Cơ sở pháp lý cho việc kiểm tra an toàn thực phẩm
Hoạt động kiểm tra an toàn thực phẩm tại Việt Nam được thực hiện dựa trên hệ thống văn bản pháp luật chặt chẽ và nhất quán, nhằm đảm bảo tính minh bạch, hiệu lực và hiệu quả trong quản lý nhà nước về lĩnh vực này. Cơ sở pháp lý bao gồm:
- Luật An toàn thực phẩm năm 2010, là nền tảng pháp lý cao nhất quy định toàn diện về quyền, trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân trong sản xuất, kinh doanh thực phẩm, cũng như trách nhiệm quản lý của các cơ quan nhà nước. Điều 69 và 70 của Luật này nêu rõ quyền hạn và nhiệm vụ của cơ quan kiểm tra và đoàn kiểm tra an toàn thực phẩm.
- Thông tư 48/2015/TT-BYT của Bộ Y tế, hướng dẫn công tác thanh tra, kiểm tra về an toàn thực phẩm trong lĩnh vực y tế. Thông tư này quy định cụ thể cơ quan có thẩm quyền, nguyên tắc kiểm tra, trình tự và nội dung kiểm tra.
- Thông tư 17/2023/TT-BYT, có hiệu lực từ ngày 9/11/2023, sửa đổi bổ sung Thông tư 48/2015/TT-BYT, trong đó Điều 4 đã cập nhật, làm rõ hệ thống cơ quan kiểm tra và phạm vi trách nhiệm tương ứng theo từng cấp quản lý từ Trung ương đến địa phương.
Danh sách các cơ quan có thẩm quyền kiểm tra an toàn thực phẩm
Theo quy định tại Điều 4 Thông tư 48/2015/TT-BYT, được sửa đổi bởi khoản 3 Điều 5 Thông tư 17/2023/TT-BYT (có hiệu lực từ ngày 9/11/2023), các cơ quan có thẩm quyền kiểm tra an toàn thực phẩm tại Việt Nam được phân cấp rõ ràng từ Trung ương đến địa phương như sau:
1. Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế)
- Phạm vi hoạt động: Trên toàn quốc.
Cục An toàn thực phẩm là cơ quan đầu mối cấp Trung ương có trách nhiệm kiểm tra, thanh tra và giám sát toàn diện các hoạt động liên quan đến an toàn thực phẩm trên phạm vi cả nước. Cơ quan này thực hiện các cuộc kiểm tra định kỳ, đột xuất tại các địa phương, đồng thời hướng dẫn chuyên môn, kỹ thuật và phối hợp với các đơn vị cấp tỉnh, huyện, xã để thống nhất quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm. Ngoài ra, Cục còn là đơn vị ban hành các hướng dẫn nghiệp vụ và tham mưu cho Bộ Y tế trong việc xây dựng chính sách, quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật về an toàn thực phẩm.
2. Sở Y tế, Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm, và các Cơ quan quản lý an toàn thực phẩm thuộc UBND cấp tỉnh
- Phạm vi hoạt động: Trên địa bàn toàn tỉnh hoặc thành phố trực thuộc Trung ương.
Sở Y tế là cơ quan đầu mối ở cấp tỉnh thực hiện chức năng quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm trong phạm vi địa phương. Các Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm (nếu được thành lập) hoặc cơ quan chuyên trách thuộc UBND tỉnh có nhiệm vụ trực tiếp tổ chức các đoàn kiểm tra, thanh tra cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm trên địa bàn tỉnh. Họ còn thực hiện thu thập, phân tích mẫu thực phẩm, xử lý vi phạm, và báo cáo kết quả về Cục An toàn thực phẩm cũng như UBND tỉnh. Ngoài ra, các cơ quan này cũng có trách nhiệm tuyên truyền, tập huấn và hướng dẫn pháp luật cho các cơ sở kinh doanh thực phẩm tại địa phương.
3. Ủy ban nhân dân cấp huyện (quận, huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh)
- Phạm vi hoạt động: Trên địa bàn cấp huyện.
UBND cấp huyện chịu trách nhiệm tổ chức và thực hiện công tác kiểm tra an toàn thực phẩm tại địa phương mình quản lý. Để thực hiện nhiệm vụ này, UBND huyện phân công cho các đơn vị chuyên môn như Phòng Y tế, Trung tâm Y tế hoặc các cơ quan chuyên môn khác thực hiện việc tham mưu, tổ chức đoàn kiểm tra, lập biên bản và xử lý vi phạm. Các cơ quan này đóng vai trò là cầu nối giữa cấp tỉnh và cấp xã, bảo đảm hoạt động kiểm tra diễn ra liên tục, đồng bộ, phù hợp với đặc thù từng địa phương.
4. Ủy ban nhân dân cấp xã (xã, phường, thị trấn) và Trạm Y tế xã
- Phạm vi hoạt động: Trên địa bàn cấp xã.
UBND cấp xã và Trạm Y tế xã có vai trò quan trọng trong việc kiểm tra, giám sát thực phẩm tại cơ sở, nhất là đối với các hộ kinh doanh nhỏ lẻ, chợ dân sinh, bếp ăn tập thể và các điểm bán thực phẩm nhỏ tại địa phương. Đây là lực lượng thường xuyên tiếp xúc với người dân và có vai trò phát hiện sớm các hành vi vi phạm, từ đó phối hợp với các cấp cao hơn để xử lý kịp thời. Trạm Y tế xã cũng đảm nhiệm việc tuyên truyền, phổ biến kiến thức vệ sinh an toàn thực phẩm cho cộng đồng dân cư tại địa bàn phụ trách.
Hy vọng những thông tin chi tiết về các cơ quan có thẩm quyền kiểm tra an toàn thực phẩm đã giúp bạn có cái nhìn rõ ràng hơn về hệ thống quản lý quan trọng này. Để hiểu sâu hơn về từng lĩnh vực cụ thể, cũng như cập nhật những quy định và thông tin mới nhất liên quan đến an toàn thực phẩm, bạn đừng quên ghé thăm và tham khảo thêm các bài viết khác của Công Ty TNHH Dịch Vụ Công Quốc Gia. Chúng tôi luôn nỗ lực mang đến những nội dung hữu ích và đáng tin cậy, giúp bạn bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình một cách tốt nhất.
